Các liệu pháp điều trị mất ngủ, rối loạn lo âu và trầm cảm chủ yếu

Điều trị mất ngủ, rối loạn lo âu và trầm cảm hiện đã không còn quá xa lạ đối với cộng đồng của người mắc các bệnh liên quan đến tâm thần.

Thực tế, việc điều trị mất ngủ, rối loạn lo âu và trầm cảm đang có sự gia tăng đáng kể trong những năm gần đây, thường gặp nhất ở trẻ vị thành niên và người lớn tuổi. Đòn bẩy có thể đến từ các mất mát và áp lực về giao tiếp và hòa nhập xã hội, đặc biệt là sau tâm dịch bệnh Covid vừa qua.

điều trị mất ngủ, rối loạn lo âu và trầm cảm

1. Mất ngủ:

Mất ngủ là gì?

“Mất ngủ” được sử dụng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau để chỉ một triệu chứng hoặc một rối loạn chuyên biệt. Mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất trong dân số nói chung, và cũng là triệu chứng thường gặp trong thực hành y khoa.

Mất ngủ được định nghĩa là cảm nhận chủ quan về sự khó khăn trong việc bắt đầu giấc ngủ, duy trì giấc ngủ hoặc suy giảm chất lượng giấc ngủ và dẫn đến ảnh hưởng hoạt động vào ban ngày.

Mất ngủ có thể xuất hiện với một loạt các than phiền như:

Mất ngủ đầu hôm: khó đi vào giấc ngủ và thường kéo dài hơn 30 phút
Mất ngủ giữa đêm: không duy trì được giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, hay thức giấc giữa đêm
Mất ngủ cuối hôm: thức dậy sớm hơn so với bình thường ít nhất 30 phút và tổng thời gian ngủ ít hơn 6,5 tiếng

Các than phiền trên phải xuất hiện ít nhất 3 ngày/tuần và kéo dài trong ít nhất 01 tháng. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 03 tháng, có thể bạn đã mắc mất ngủ dai dẳng.

Các liệu pháp điều trị mất ngủ:

– Liệu pháp tâm lý và hành vi

Liệu pháp nhận thức hành vi cho mất ngủ (CBT-I)
Liệu pháp kiểm soát kích thích
Liệu pháp thư giãn
Liệu pháp phản hồi sinh học
Vệ sinh giấc ngủ
Liệu pháp hạn chế giấc ngủ
Phối hợp các liệu pháp hành vi

– Liệu pháp hoá dược

– Các liệu pháp kết hợp: phối hợp giữa liệu pháp CBT-I và thuốc.

2. Rối loạn lo âu lan tỏa

Khi nào lo âu của bạn là “bất thường”?

Mọi người đều trải qua lo âu. Lo âu là một cảm xúc bình thường trong hoàn cảnh bị đe dọa và được cho là một phần của phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” – “fight or flight” để sinh tồn.

Lo âu thường được mô tả như một cảm giác lo lắng, e ngại lan tỏa, khó chịu mơ hồ, thường kèm theo các triệu chứng thần kinh thực vật như nhức đầu, vã mồ hôi, đánh trống ngực, tức ngực, khó chịu ở dạ dày và bồn chồn (biểu hiện bằng việc không thể ngồi hoặc đứng yên trong thời gian dài).

Khi bạn bắt đầu lo âu quá mức (diễn ra trong phần lớn ngày và kéo dài ít nhất 6 tháng) về một số sự kiện hoặc vấn đề và khó kiếm soát các lo lắng này, hoặc khó giữ các cho lo lắng này không ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng của bạn, thì lo âu của bạn đã có vẻ đã trở nên “bất thường”.

Các liệu pháp điều trị rối loạn lo âu lan tỏa:

– Liệu pháp tâm lý:

Liệu pháp nhận thức hành vi
Liệu pháp nâng đỡ
Liệu pháp thư giãn
Liệu pháp phản hồi sinh học
Liệu pháp định hướng nội thị

– Liệu pháp hóa dược

3. Trầm cảm

Bạn có đang mắc trầm cảm không?

Một người được chẩn đoán là trầm cảm chủ yếu phải trải qua ít nhất một trong hai triệu chứng cốt lõi sau: tâm trạng trầm buồn, chán nản, trống rỗng; mất hứng thú, không còn quan tâm với những hoạt động từng yêu thích trước đây.

Ngoài ra còn kèm theo với ít nhất bốn trong triệu chứng sau bao gồm: thay đổi về sự thèm ăn và cân nặng, thay đổi về giấc ngủ và hoạt động, thiếu năng lượng, cảm giác tội lỗi (vô dụng, không có giá trị), các vấn đề trong suy nghĩ và đưa ra quyết định, chậm chạp hoặc kích thích tâm thần vận động, và thường xuyên có ý nghĩ về cái chết hoặc tự tử.

Các triệu chứng trên phải hiện diện gần như cả ngày, hầu như mọi ngày và kéo dài ít nhất 2 tuần.