Bạn có đang bị Rối loạn stress cấp tính
Rối loạn stress cấp tính (ASD) thường xảy ra trong vòng một tháng sau một sự kiện sang chấn. Các triệu chứng tương tự như các triệu chứng của rối loạn stress sau sang chấn (PTSD), tuy nhiên rối loạn này chỉ mang tính tạm thời, kéo dài từ vài ngày đến một tháng. Một số người mắc rối loạn này có thể tiếp tục tiến triển thành PTSD.
Rối loạn stress cấp tính (ASD) là gì?
Trong vài tuần sau một sự kiện sang chấn, bạn có thể mắc một rối loạn tâm lý – tâm thần với tên gọi là rối loạn stress cấp tính (ASD). ASD thường xảy ra trong vòng một tháng sau một sự kiện sang chấn. Nó kéo dài ít nhất ba ngày và có thể kéo dài đến một tháng. Những người mắc ASD có các triệu chứng tương tự như những người mắc rối loạn stress sau sang chấn (PTSD) .
Nguyên nhân của rối loạn stress cấp tính (ASD)?
Việc trải nghiệm, chứng kiến hoặc đối diện trực tiếp với một hoặc nhiều sự kiện sang chấn có thể gây ra Rối loạn stress cấp tính (ASD). Các sự kiện tạo ra nỗi sợ hãi, kinh hoàng hoặc bất lực tột độ. Các sự kiện sang chấn có thể gây ra ASD bao gồm:
- Cái chết
- Mối đe dọa gây ra cái chết cho bản thân hoặc người khác
- Mối đe dọa gây ra thương tích nghiêm trọng cho bản thân hoặc người khác
- Mối đe dọa đến sự toàn vẹn về thể chất của bản thân hoặc người khác
Theo Bộ Cựu chiến binh Hoa Kỳ, khoảng 6 – 33% những người trải qua một sự kiện sang chấn tiến triển thành ASD. Tỷ lệ này thay đổi dựa trên bản chất của tình huống gây sang chấn.
Ai có nguy cơ mắc rối loạn stress cấp tính (ASD)?
Bất cứ ai cũng có thể mắc ASD sau một sự kiện sang chấn. Bạn có thể tăng nguy cơ mắc ASD nếu bạn có các yếu tố sau đây:
- Đã trải nghiệm, chứng kiến hoặc đối diện trực tiếp với một sự kiện sang chấn trong quá khứ
- Tiền căn mắc ASD hoặc PTSD
- Tiền căn mắc các rối loạn tâm thần
- Tiền căn từng xuất hiện các triệu chứng phân ly trong các sự kiện sang chấn
Các triệu chứng của rối loạn stress cấp tính (ASD) là gì?
Các triệu chứng của Rối loạn stress cấp tính (ASD) bao gồm:
1. Nhóm triệu chứng phân ly
Bạn sẽ có từ 3 trở lên các triệu chứng phân ly sau đây nếu mắc ASD:
- Cảm thấy đông cứng, tách rời hoặc không phản ứng về mặt cảm xúc
- Giảm nhận biết về môi trường xung quanh
- Tri giác sai thực tại, xảy ra khi môi trường xung quanh có vẻ lạ hoặc không có thật đối với bạn
- Giải thể nhân cách, xảy ra khi suy nghĩ hoặc cảm xúc của bạn dường như không có thật hoặc dường như không thuộc về bạn
- Quên phân ly , xảy ra khi bạn không thể nhớ một hoặc nhiều khía cạnh quan trọng của sự kiện sang chấn
2. Tái trải nghiệm sự kiện sang chấn
Bạn sẽ liên tục trải nghiệm lại sự kiện sang chấn theo một hoặc nhiều hình thức sau đây nếu mắc ASD:
- Có những hình ảnh, suy nghĩ, ác mộng, ảo tưởng hoặc các đoạn hồi tưởng về sự kiện sang chấn lặp đi lặp lại
- Cảm giác như bạn đang sống lại sự kiện sang chấn
- Cảm thấy đau khổ khi có gì đó nhắc bạn nhớ về sự kiện sang chấn
3. Tránh né
Bạn có thể tránh những tác nhân kích thích khiến bạn nhớ lại hoặc trải nghiệm lại sự kiện sang chấn, chẳng hạn như:
- Con người
- Trò chuyện
- Địa điểm
- Đồ vật
- Hoạt động
- Suy nghĩ
- Cảm xúc
4. Lo âu hoặc tăng cảnh giác
Các triệu chứng của ASD có thể bao gồm lo âu và tăng cảnh giác. Các triệu chứng lo âu và tăng cảnh giác bao gồm:
- Khó ngủ
- Cáu kỉnh
- Khó tập trung
- Không thể ngừng di chuyển hoặc không thể ngồi yên
- Liên tục cảm giác căng thẳng
- Trở nên giật mình quá dễ dàng hoặc vào những thời điểm không phù hợp
5. Đau khổ
Các triệu chứng của ASD có thể khiến bạn đau khổ hoặc làm gián đoạn các khía cạnh quan trọng trong cuộc sống của bạn, chẳng hạn như môi trường xã hội hoặc công việc. Bạn có thể không thể bắt đầu hoặc hoàn thành các nhiệm vụ cần thiết hoặc không thể nói với người khác về sự kiện sang chấn.
Rối loạn stress cấp tính (ASD) được chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý sẽ chẩn đoán Rối loạn stress cấp tính (ASD) bằng cách hỏi bạn những câu hỏi về sự kiện sang chấn và các triệu chứng của bạn. Điều quan trọng là phải loại trừ các nguyên nhân khác như:
- Lạm dụng thuốc
- Tác dụng phụ của thuốc
- Các vấn đề sức khoẻ khác
- Các rối loạn tâm thần khác
Rối loạn stress cấp tính (ASD) được điều trị như thế nào?
Bác sĩ của bạn có thể sử dụng một hoặc nhiều phương pháp sau để điều trị ASD:
- Một đánh giá tâm thần để xác định các nhu cầu cụ thể của bạn
- Nhập viện nếu bạn có nguy cơ tự sát hoặc làm hại người khác
- Hỗ trợ về chỗ ở, thực phẩm, quần áo, và xác định vị trí gia đình, nếu cần thiết
- Giáo dục bạn về rối loạn đang mắc phải
- Thuốc làm giảm các triệu chứng ASD, chẳng hạn như thuốc chống lo âu, thuốc chống trầm cảm,..
- Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) , có thể làm tăng tốc độ phục hồi và ngăn ASD chuyển thành PTSD
- Liệu pháp dựa trên phơi nhiễm
- Liệu pháp thôi miên
Triển vọng dài hạn là gì?
Nhiều người mắc Rối loạn stress cấp tính (ASD) sau đó được chẩn đoán mắc PTSD. Chẩn đoán PTSD nếu các triệu chứng của bạn kéo dài hơn một tháng và gây ra căng thẳng đáng kể và khó duy trì chức năng.
Điều trị có thể làm giảm cơ hội tiến triển thành PTSD. Khoảng 50% các trường hợp PTSD thoái lui vòng sáu tháng, trong khi những trường hợp khác có thể tồn tại trong nhiều năm.
Tôi có thể ngăn ngừa ASD không?
Bởi vì không có cách nào để đảm bảo rằng bạn không bao giờ trải qua một tình huống sang chấn, nên không có cách nào để ngăn chặn Rối loạn stress cấp tính (ASD). Tuy nhiên, có những điều bạn có thể thực hiện để giảm khả năng xuất hiện ASD.
Được điều trị y tế trong vòng vài giờ sau khi trải qua một sự kiện sang chấn có thể làm giảm khả năng tiến triển ASD. Những người làm công việc có nguy cơ cao xảy ra các sự kiện sang chấn, chẳng hạn như quân nhân, có thể được hưởng lợi từ việc tham vấn và huấn luyện chuẩn bị để giảm nguy cơ xuất hiện ASD hoặc PSTD nếu một sự kiện sang chấn xảy ra. Huấn luyện và tham vấn chuẩn bị có thể bao gồm các sự kiện sang chấn giả và tham vấn để củng cố các cơ chế ứng phó.