Theo thống kê trong những năm gần đây, có ngày càng nhiều bệnh nhân bị mất ngủ có nhu cầu điều trị mất ngủ không dùng thuốc/ giảm sử dụng thuốc.

Ngoài Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) được ưu tiên áp dụng trong điều trị mất ngủ không dùng thuốc, hiện đã có thêm phương pháp mới Kích thích từ trường (rTMS) cũng đóng góp phần lớn trong điều trị mất ngủ giảm sử dụng thuốc.

Bài viết dưới đây là với mục đích giúp hiểu rõ thêm về 2 phương pháp nổi bật này.

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) điều trị mất ngủ không dùng thuốc

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT – Cognitive Behavioral Therapy) (add link) là một phương pháp điều trị tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi để giúp cải thiện tình trạng mất ngủ (hay còn gọi là chứng mất ngủ).

CBT là một loại liệu pháp tâm lý kết hợp giữa các yếu tố nhận thức (cognitive) và hành vi (behavioral) nhằm thay đổi cách suy nghĩ và hành vi không lành mạnh liên quan đến các vấn đề mất ngủ của bệnh nhân.

CBT điều trị mất ngủ thường bao gồm các phần chính sau:

→ Giáo dục về mất ngủ: Người bệnh sẽ được tiếp nhận thông tin và có ý thức về nguyên nhân và cơ chế của mất ngủ, cũng như tác động của nó đến tâm trạng và sức khỏe của cá nhân người bệnh đó.

→ Xác định thói quen không tốt gây mất ngủ: Người bệnh sẽ học cách nhận biết và đánh giá các thói quen không tốt liên quan đến giấc ngủ, ví dụ như thời gian đi ngủ không đều, sử dụng điện thoại di động hoặc máy tính trước khi đi ngủ, hoặc tiêu thụ caffeine và rượu trước khi đi ngủ…

→ Thay đổi tư duy: CBT tập trung vào việc thay đổi các tư duy sai lầm về giấc ngủ, như tư duy rằng người bệnh sẽ không thể ngủ được. Người bệnh sẽ học cách thay đổi suy nghĩ này thành những tư duy tích cực hơn.

→ Thiết lập thời gian ngủ cố định: Chuyên gia tâm lý về CBT thường sẽ đề xuất thiết lập thời gian ngủ cố định, bao gồm cả việc thức dậy vào cùng một thời gian hàng ngày, dù người bệnh có ngủ đủ giấc hay không.

→ Quản lý căng thẳng CBT đồng thời sẽ cung cấp các kỹ thuật giúp người bệnh giảm căng thẳng và lo âu trước khi đi ngủ.

Thực hiện thay đổi hành vi: Người bệnh sẽ được hướng dẫn và học cách thực hiện những thay đổi hành vi tích cực liên quan đến giấc ngủ, chẳng hạn như hạn chế thời gian dành cho các hoạt động không liên quan đến giấc ngủ trong phòng ngủ.

Theo dõi tiến độ: Khi tham gia vào liệu trình CBT, chuyên gia tâm lý sẽ theo dõi và đánh giá tiến độ của bạn trong việc thực hiện các kỹ thuật và thay đổi được đề xuất.

Tích cực hóa giấc ngủ: Các Chuyên gia tâm lý về CBT cũng sẽ hỗ trợ và khuyến khích việc tạo ra môi trường ngủ thoải mái và thúc đẩy thói quen ngủ đều đặn.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng CBT là liệu pháp đòi hỏi sự cam kết và thời gian để thấy kết quả. Nếu bạn đang gặp vấn đề về mất ngủ, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia y tế tâm thần hoặc chuyên gia tư vấn để được tư vấn cụ thể và điều trị hiệu quả.

Kích thích từ trường xuyên sọ (rTMS) điều trị mất ngủ bằng công nghệ hiện đại

Kích thích từ trường xuyên sọ (TMS – Transcranial Magnetic Stimulation) (add link)  là một phương pháp điều trị trong lĩnh vực tâm thần học, thường được sử dụng để điều trị các rối loạn tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu…

Đây là phương pháp không xâm lấn, trong đó các sóng từ trường được sử dụng để tạo ra dòng điện trong các vùng não cụ thể. Riêng về mất ngủ, TMS có thể tác động lên các vùng não liên quan đến quá trình ngủ và thức dậy.

Các kết quả ở các công trình nghiên cứu ở Nga và Canada cho thấy, hầu hết bệnh nhân bị trầm cảm và lo âu đều thuyên giảm đáng kể triệu chứng mất ngủ.

Đồng thời, một số thực nghiệm trên bệnh nhân mất ngủ thứ phát do căng thẳng và stress cũng cho thấy các kết quả tích cực.

Tại TTYK Vạn Hạnh, hiện đã áp dụng thành công điều trị trầm cảm và mất ngủ cho rất nhiều bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân đã kháng trị với phương pháp dùng thuốc.

Ưu điểm của điều trị mất ngủ không dùng thuốc/ giảm sử dụng thuốc

Điều trị mất ngủ mà không sử dụng thuốc có nhiều ưu điểm, đặc biệt là khi sử dụng các phương pháp tự nhiên hoặc thay thế tốt so với việc dùng thuốc. Dưới đây là một số ưu điểm chính của việc điều trị mất ngủ không dùng thuốc:

♦ AN TOÀN – Các phương pháp không sử dụng thuốc thường an toàn hơn so với sử dụng thuốc, tránh được các tác dụng phụ có thể xảy ra do dùng thuốc.

♦ TRÁNH PHỤ THUỘC VÀ KHÁNG THUỐC –  Sử dụng thuốc ngủ trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc và kháng thuốc, tức là cơ thể cần liều lượng cao hơn để đạt được hiệu quả. Song, việc ứng dụng kết hợp với các phương pháp tự nhiên/ không dùng thuốc sẽ giúp tránh được tình trạng này.

♦ CẢI THIỆN TƯ DUY VÀ HÀNH VI – Các phương pháp như CBT tập trung vào việc cải thiện tư duy sai lầm về giấc ngủ và thay đổi các thói quen hành vi không tốt liên quan đến ngủ. Điều này giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách bền vững.

♦ TÁC ĐỘNG ĐA CHIỀU – Các phương pháp tự nhiên thường tập trung vào nhiều khía cạnh của cuộc sống, bao gồm tạo ra môi trường ngủ tốt, thực hành thói quen tốt về lối sống và quản lý căng thẳng. Điều này có thể cải thiện tình trạng ngủ một cách tổng thể và giảm thiểu việc mất ngủ có thể tái phát sớm.

♦ GIA TĂNG KIẾN THỨC VỀ GIẤC NGỦ – Việc hiểu rõ hơn về cơ chế giấc ngủ và tác động của thói quen sống lên ngủ có thể giúp bạn tự tin hơn trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ mà không cần dùng thuốc.

♦ PHÙ HỢP VỚI MỌI ĐỘ TUỔI Các phương pháp CBT (add link) hoặc rTMS (add link) phù hợp với mọi độ tuổi, kể cả trẻ em và người già, mà không cần phải lo lắng về tác động phụ từ việc dùng thuốc.

Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp điều trị nào là phù hợp nhất vẫn nên được thảo luận và tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế – chuyên khoa tâm thần, dựa trên tình trạng cụ thể của bạn.

 Website: www.ykhoavanhanh.vn