Trầm cảm sau sinh: Nguyên nhân và dấu hiệu cần nhận biết

Trầm cảm sau sinh và “hội chứng baby blues” có thể gặp ở tất cả các phụ nữ sau khi sinh đẻ, không chỉ gặp ở lần đầu mang thai mà còn có thể gặp ở bất kì lần mang thai nào.

Trong khoảng thời gian sau khi sinh em bé, hầu hết mẹ bầu đều có “hội chứng baby blues”, kéo dài từ vài ngày đến 1-2 tuần và triệu chứng có thể thoáng qua và tương đối nhẹ. Nhưng nếu tình trạng kéo dài dai dẳng sẽ dần dẫn đến trầm cảm sau sinh.

Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh

Các nguyên do chính khiến mẹ bầu bị trầm cảm sau sinh hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng bởi duy nhất một yếu tố cụ thể nào.

Theo y văn và các nghiên cứu hiện nay, trầm cảm sau sinh có thể bao gồm nhiều nguyên nhân khác nhau do sự kết hợp của nhiều yếu tố: tinh thần, thể chất, tâm lý, xã hội, và các yếu tố này ở mỗi người là hoàn toàn khác nhau.

Một số yếu tố cấu thành, dựa trên nhiều nghiên cứu, được cho là nguyên nhân của trầm cảm sau sinh:

♦ Yếu tố thể chất – Sự thay đổi hormone trong cơ thể, nồng độ hormone (estrogen và progesterone) giảm đáng kể, cùng với sự suy giảm một số loại hormone được tiết ra từ tuyến giáp trong thời kỳ mang thai kéo dài đến sau khi sinh có thể khiến cơ thể mẹ bầu mệt mỏi và suy sụp tinh thần, nên rất cần có thời gian để phục hồi. Nhưng nếu không được chăm sóc hoặc nghỉ ngơi tốt sẽ rất dễ dẫn đến trầm cảm sau sinh.

♦ Yếu tố cảm xúc – Rối loạn cảm xúc sau sinh, lo lắng và suy nghĩ quá nhiều sau khi sinh về các vấn đề chăm sóc hoặc thích nghi với việc có em bé có thể gây ảnh hưởng vô cùng tiêu cực đến cảm xúc của mẹ bầu, đặc biệt trong trường hợp sinh con ngoài ý muốn hoặc không theo kế hoạch. Hơn thế, em bé khi sinh ra nếu không may có các vấn đề về sức khỏe dù là nhỏ nhất hay nghiêm trọng cũng có thể khiến mẹ bầu cảm thấy có lỗi và tự gây áp lực lên bản thân. Ngoài ra, nhiều mẹ bầu còn cảm thấy vô cùng tự ti về ngoại hình của bản thân sau khi có em bé, dễ dẫn đến tủi thân và từ cô lập bản thân với mọi người xung quanh.

♦ Yếu tố đời sống – Thiếu sự giúp đỡ và hỗ trợ từ người thân, hoặc phải trải qua các sự kiện đau buồn hoặc căng thẳng như người thân qua đời, bị tai nạn hoặc mắc bệnh bất ngờ xảy đến sẽ làm tăng nguy cơ khiến mẹ bầu bị trầm cảm sau sinh.

Triệu chứng trầm cảm sau sinh

→ Triệu chứng trầm cảm sau sinh

Ban đầu, trầm cảm sau sinh có thể bị nhầm lẫn với “hội chứng baby blues”, nhưng các dấu hiệu và triệu chứng của trầm cảm sau sinh dữ dội và kéo dài hơn, gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng chăm sóc em bé và xử lý các công việc hàng ngày khác. Các triệu chứng thường phát triển trong vài tuần đầu tiên sau khi sinh, nhưng có thể bắt đầu sớm hơn trong khi mang thai.

Trầm cảm khi mang thai – Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Trầm cảm sau sinh có các triệu chứng nhận biết sau đây:

Tâm trạng chán nản và tâm trạng thường xuyên thay đổi bất ổn
Khóc nhiều, dễ khóc
Khó khăn trong việc gắn kết với em bé
Chán ăn hoặc ăn nhiều hơn bình thường
Không thể ngủ (mất ngủ) hoặc ngủ quá nhiều
Luôn cảm thấy mệt mỏi hoặc mất năng lượng
Sợ rằng bản thân không phải là một người mẹ tốt
Giảm hứng thú và niềm vui đối với các hoạt động từng yêu thích
Khó chịu, cáu kỉnh và dễ tức giận
Có cảm giác vô dụng, xấu hổ, tội lỗi hoặc kém cỏi
Mất tập trung, khó suy nghĩ hoặc đưa ra quyết định
Bồn chồn, không có sự kiên nhẫn
Thường xuyên trải qua các cơn hoảng loạn khi tăng lo âu hoặc sợ hãi
Suy nghĩ làm hại bản thân hoặc em bé
Vô vọng, suy nghĩ nhiều về cái chết hoặc tự sát lặp đi lặp lại

→ Triệu chứng “hội chứng baby blues”

Các dấu hiệu và triệu chứng của “hội chứng baby blues” nhẹ hơn trầm cảm sau sinh, đặc trưng bởi cảm giác hụt hẫng và chỉ kéo dài từ vài ngày đến một hoặc hai tuần sau khi em bé chào đời. Các triệu chứng khác bao gồm:

Tâm trạng lâng lâng, thường xuyên rơi vào trạng thái thất thần
Hay sầu não, phiền muộn
Lo lắng quá mức
Dễ cáu gắt
Cảm giác choáng ngợp
Dễ khóc, không kiểm soát được cảm xúc
Giảm tập trung
Thèm ăn, ăn nhiều
Khó ngủ

→ Triệu chứng rối loạn loạn thần sau sinh

Rối loạn loạn thần sau sinh được xem là một tình trạng hiếm gặp thường phát triển trong vòng tuần đầu tiên sau khi sinh. Các dấu hiệu và triệu chứng rất nghiêm trọng hơn cả trầm cảm sau sinh, bao gồm:

Suy giảm trí nhớ và mất phương hướng, không thể tập trung
Có những suy nghĩ ám ảnh và tiêu cực về em bé
Ảo giác và ảo tưởng
Rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng
Dễ rơi vào trạng thái bị kích động và hoảng loạn
Hành động cố gắng làm hại bản thân hoặc em bé
Hoang tưởng và đôi khi ngất xỉu

Theo đó, rối loạn loạn thần sau sinh có thể nhanh chóng dẫn đến những hành vi đe dọa đến tính mạng của cả mẹ bầu và em bé, cần được chẩn đoán và điều trị ngay lập tức.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dựa vào nguyên nhân và các triệu chứng nhận biết kể trên, phụ nữ sau khi sinh em bé nếu có sự thay đổi về mặt tâm lý và hành vi, thì có khả năng cao đang mắc “hội chứng baby blues” hoặc có thể, thậm chí là trầm cảm sau sinh.

Vào tuần thứ 2 sau khi sinh, nếu mẹ bầu mắc “hội chứng baby blues” có các biểu hiện dữ dội hơn và tăng thêm các triệu chứng của trầm cảm sau sinh, thì hãy bắt đầu cân nhắc đến thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc tâm lý gia để được chẩn đoán, phòng ngừa và tìm đến hướng giải quyết và điều trị bệnh kịp thời và hiệu quả.

TRUNG TÂM Y KHOA VẠN HẠNH

Tận tâm – Uy tín – Hiệu quả

Hotline: 028.3535.4096 – 028.3535.4098