Mất ngủ là gì? Từ nguyên nhân đến cách điều trị

​Hiện nay chứng mất ngủ đang ám ảnh rất nhiều người, không những xảy ra ở những người có độ tuổi trung niên trở lên mà còn là mối lo ngại ở rất nhiều người trẻ hiện đại. Những thay đổi về thói quen ngày hàng ngày có thể giúp cải thiện giấc ngủ trên một số đối tượng.

Mời quý độc giả tìm hiểu trong những chia sẻ dưới đây!

1. Mất ngủ là gì? Triệu chứng của mất ngủ

Trung bình một người bình thường ngủ từ 7- 8 tiếng/ngày trong đó giấc ngủ phải đảm bảo đủ về thời gian, đủ sâu và cảm thấy thỏa mái khỏe khoắn sau khi thức dậy.

Mất ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ với nhiều dạng thức khác nhau như khó đi vào giấc ngủ, không thể ngủ sâu giấc, thường xuyên thức dậy sớm dù ngủ chưa đủ giấc, không thể quay lại giấc ngủ bình thường …

Bệnh nhân khó đi ngủ kéo dài ít nhất 3 ngày/tuần trong ít nhất một tháng với các dạng mất ngủ đầu hôm, giữa hôm và cuối hôm:

• Mất ngủ đầu hôm: Thường khó đi vào giấc ngủ và thường kéo dài hơn 30 phút
• Mất ngủ giữa đêm: Không duy trì được giấc ngủ, hay thức giấc giữa đêm
• Mất ngủ cuối hôm: Thức dậy sớm hơn so với bình thường ít nhất 30 phút và tổng thời gian ngủ ít hơn 6,5 tiếng

Bạn hãy lưu ý nếu có những triệu chứng sau:

• Trằn trọc, khó đi vào giấc ngủ
• Ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm
• Không thể ngủ sâu, giấc ngủ ngắn, dễ tỉnh giấc vào ban đêm
• Cảm giác mệt mỏi, đau đầu sau khi thức dậy

Mất ngủ bao gồm:

• Mất ngủ cấp tính: Là tình trạng mất ngủ kéo dài trong vòng ít nhất là 1 tháng.
• Mất ngủ mạn tính: Là tình trạng mất ngủ kéo dài dưới 1 tháng.

Xem thêm: Mất ngủ là bệnh gì? Tại sao tình trạng mất ngủ tiềm ẩn nhiều nguy cơ

2. Nguyên nhân của mất ngủ

Mất ngủ có thể là một triệu chứng của bệnh khác (mất ngủ thứ phát) hoặc là một rối loạn riêng biệt (mất ngủ nguyên phát). Khoảng 40-50% bệnh nhân mất ngủ đi kèm với rối loạn tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu.

Nguyên nhân gây mất ngủ có thể được chia thành nhiều nhóm chính, bao gồm:

2.1. Nguyên nhân tâm lý và sức khỏe tâm thần

• Căng thẳng, áp lực từ công việc, học tập, tài chính, hoặc gia đình.
• Các chấn thương tâm lý như ly hôn, mất người thân …
• Rối loạn lo âu, trầm cảm, hoặc các rối loạn sức khỏe tâm thần khác, ví dụ như rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)…

2.2. Thói quen ngủ không lành mạnh

• Lịch ngủ không đều, ngủ trưa quá nhiều.
• Sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ, như điện thoại, máy tính…
• Môi trường ngủ không thoải mái, như ánh sáng, tiếng ồn hoặc giường không phù hợp…

2.3. Thay đổi nhịp sinh học

• Du lịch qua nhiều múi giờ hoặc làm việc với ca đêm luân phiên.
• Thay đổi lịch sinh hoạt đột ngột, như thay đổi giờ làm việc sáng – tối.

2.4. Các yếu tố liên quan đến chế độ ăn uống

• Ăn quá nhiều vào buổi tối, dẫn đến khó tiêu, trào ngược dạ dày, hoặc ợ nóng…
• Tiêu thụ caffeine, nicotine, hoặc rượu, đặc biệt vào buổi chiều tối.

2.5. Tình trạng sức khỏe và thuốc điều trị

• Các bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)…
• Đau mạn tính từ viêm khớp hoặc các chấn thương khác.
• Các bệnh lý khác như cường giáp, Parkinson hoặc Alzheimer…
• Sử dụng thuốc như thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc trị hen suyễn…

2.6. Rối loạn liên quan đến giấc ngủ

• Ngưng thở khi ngủ, gây gián đoạn hơi thở vào ban đêm.
• Hội chứng chân bồn chồn, khiến người bệnh khó chịu và phải di chuyển chân liên tục.

2.7. Tuổi tác

• Người lớn tuổi thường khó ngủ hơn, dễ thức giấc giữa đêm và có xu hướng mệt mỏi vào buổi tối sớm.
• Mất ngủ có thể phổ biến hơn do sự suy giảm thể chất hoặc các bệnh lý tuổi già.
• Trẻ em hoặc thanh thiếu niên có đồng hồ sinh học chậm, muốn đi ngủ muộn và thức dậy trễ.

2.8. Hoạt động thể chất và xã hội kém

Thiếu vận động khiến cơ thể không tiêu hao năng lượng, làm rối loạn nhịp sinh học, gây uể oải và khó ngủ vào ban đêm. Việc không tham gia các hoạt động xã hội cũng làm tăng nguy cơ căng thẳng, lo âu, và chất lượng giấc ngủ kém.

Những nguyên nhân này thường kết hợp với nhau, dẫn đến tình trạng mất ngủ kéo dài nếu không được khắc phục kịp thời.

3. Mất ngủ ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?

Mất ngủ kéo dài không những khiến chúng ta nhanh lão hóa mà còn có thể gây tâm lý căng thẳng, dễ rơi vào trầm cảm, suy nhược thần kinh, giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần.

Thậm chí, nếu không được điều trị kịp thời, mất ngủ có thể khiến bạn có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch, huyết áp, tiểu đường, ung thư…

4. Làm thế nào để có giấc ngủ ngon?

Để có một giấc ngủ chất lượng, việc tạo ra thói quen và môi trường ngủ phù hợp là rất quan trọng. Thực hiện các thói quen này mỗi ngày sẽ giúp bạn dễ dàng đi vào giấc ngủ và thức dậy tràn đầy năng lượng:

• Thiết lập giờ ngủ cố định: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần, để duy trì nhịp sinh học.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Phòng ngủ yên tĩnh, tối, mát mẻ, và giường ngủ êm ái sẽ giúp dễ đi vào giấc ngủ.
• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Tránh ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính ít nhất 1 giờ trước giờ đi ngủ.
• Không tiêu thụ caffeine hoặc nicotine vào buổi tối: Các chất kích thích này có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
• Duy trì thói quen vận động: Tập thể dục đều đặn trong ngày, nhưng tránh vận động mạnh gần giờ ngủ.
• Thư giãn trước khi ngủ: Thực hành thiền, hít thở sâu hoặc đọc sách… để giảm căng thẳng.
• Hạn chế ăn uống quá nhiều vào buổi tối: Tránh ăn no hoặc uống quá nhiều nước để không bị tỉnh giấc giữa đêm.
• Chỉ sử dụng giường cho ngủ: Tránh làm việc, ăn uống hoặc xem TV… trên giường để não bộ liên kết giường với giấc ngủ.

5. Điều trị mất ngủ tại Trung Tâm Y Khoa Vạn Hạnh

Tại Trung Tâm Y Khoa Vạn Hạnh, với trang thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ đầu ngành trong điều trị các bệnh lý nội thần kinh, chúng tôi phối hợp nhiều phương pháp trong GÓI ĐIỀU TRỊ MẤT NGỦ, kết hợp sử dụng thuốc và không sử dụng thuốc, bao gồm:

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT-i): Giúp người bệnh phát triển thói quen ngủ tốt và tránh những hành vi khiến người bệnh ngủ không ngon.

rTMS (Kích thích từ trường xuyên sọ): Liệu pháp kích thích từ trường xuyên sọ giúp điều trị mất ngủ hiệu quả mà không cần dùng thuốc, được áp dụng bởi các chuyên gia trong lĩnh vực nội thần kinh.

Điều trị bằng thuốc: Khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh và chuyên viên tâm lý. Dùng các phương pháp trị liệu giấc ngủ theo các bác sĩ đầu ngành đến từ Bệnh viện Đại Học Y Dược, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương…

Đừng chủ quan nếu bạn có các triệu chứng trên mà hãy nhanh chóng thay đổi thói quen sinh hoạt và tìm đến bác sĩ điều trị để được hỗ trợ sớm nhất.